Van Gölü alan kaybediyor!
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü'nde su seviyesinin düştüğünü belirterek önemli uyarılarda bulundu.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü Havzasının, iklim değişikliği ve küresel ısınma nedeniyle artan sıcaklık, azalan yağış ve yoğunlaşan buharlaşma sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu söyledi.
Alaeddinoğlu, Van Gölü Havzasının, iklim değişikliği ve küresel ısınma nedeniyle yaşanan bu durumla beraber, tarım ve su kaynaklarının yönetiminin zorlaştırdığını bunun ise küçük göllerin kurumasına ve Van Gölü’nün alan kaybetmesine neden olduğunu dile getirdi.
Alaeddinoğlu, Van Gölü’nün sodalı yapısının tamamen kurumayı önlediğini belirtirken, gölde alan kaybının devam edeceğini de ifade etti.
“TÜRKİYE, SON YILLARDA KURAKLIK VE SU SORUNUYLA MÜCADELE EDİYOR”
Merkezinde Van Gölü’nün bulunduğu kapalı bir havza olan Van Gölü Havzası gibi kapalı havzalarda, açık havzalara kıyasla su kaynaklarının yönetimi açısından farklı dinamiklere sahip olduğunu belirten Alaeddinoğlu, “Türkiye, son yıllarda kuraklık ve su sorunuyla ciddi bir mücadele veriyor. Bunun temel nedeni, küresel ısınma ve iklim değişikliği. İklim değişikliği, kuraklık ve su sorunu gibi günlük yaşamı etkileyen etkenler pek çok şekilde kendini gösteriyor.” dedi.
“SON 20 YILDA HAVZADA SICAKLIK, SÜREKLİ BİR ARTIŞ TRENDİ GÖSTERİYOR”
Van Gölü Havzası’nın, su kaynakları açısından oldukça zengin bir bölge olduğunu dile getiren Alaeddinoğlu, “Van Gölü’nün yanı sıra Erçek Gölü gibi diğer sulak alanlar da bu havzada yer alır. Ancak son 20 yılda havzada sıcaklık sürekli bir artış trendi gösteriyor. Buna karşılık, uzun vadeli yağış değerlerinde azalma gözlenmekte. Daha da önemlisi, yağış miktarları yıllar arasında ciddi dalgalanmalar göstermekte. Örneğin, bir yıl havzada ortalama 500 mm yağış kaydedilirken, ertesi yıl bu miktarın 100 mm üzerine çıkabilir ya da altına düşebilir. Bu dalgalanmalar, havzanın yağışın yetersiz olduğu yıllarda ciddi kuraklık sorunlarıyla karşı karşıya kalmasına neden oluyor.” diye konuştu.
“BU BÖLGE, AYNI ZAMANDA YAĞIŞIN EN AZ DÜŞTÜĞÜ ALANLARDAN BİRİ”
Azalan yağış ve artan sıcaklığın, buharlaşmayı arttırdığını ve bu durumun da küçük göllerin tamamen kurumasına, Van Gölü gibi büyük göllerin ise alan kaybetmesine neden olduğunu ifade eden Alaeddinoğlu, şunları söyledi:
“Havzanın doğu kısmı, eğimin uygun olduğu ve yerleşim ile tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı bir alan ve nüfusun büyük bir kısmı burada yaşıyor. Ancak bu bölge, aynı zamanda yağışın en az düştüğü alanlardan biri, güneydeki eğimli arazilerde ise yağış, eğim doğrultusunda göle doğru akar. Bu durum, doğudaki tarımsal faaliyetleri sınırlandırırken, hem sanayinin hem de yerleşim yerlerinin içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamada zorluklara yol açabiliyor. Sonuç olarak, havzada genel bir su sorunu ortaya çıkıyor. Havzadaki temel sorunlardan biri, yağış azalırken sıcaklık artışıyla birlikte buharlaşmanın şiddetlenmesi. Yağış ve buharlaşma arasındaki ters orantı, özellikle Van Gölü gibi büyük göllerin ve küçük göllerin alan kaybetmesine neden oluyor. Küçük göller, özellikle yaz aylarında tamamen kururken, bahar aylarında yağışlarla bir miktar su tutabilmektedirler. Ancak yaz mevsiminde sıcaklık artışı, yetersiz yağış ve kuraklık, bu suların büyük ölçüde buharlaşmasına yol açar.”
VAN GÖLÜ ALAN KAYBEDİYOR
Van Gölü ve Erçek Gölü gibi büyük göller tamamen kurumasa da, Van Gölü’nün 3 bin 700 kilometrekarelik alanı ve yaklaşık 400 metrelik derinliği, gölün yok olmasını önlüyor. Ancak son 10 yılda, özellikle gölün sığ bölgelerinde su seviyesinin düştüğü ve kumsal alanların açığa çıktığı gözlemleniyor. Alaeddinoğlu, bu durumun Van Gölü’nün alan kaybetmeye devam edeceğini gösterdiğini ifade etti.
Van Gölü’nün sodalı ve tuzlu sularının içme, kullanma veya tarımsal sulama için uygun olmaması nedeniyle tamamen kurumasının mümkün olmadığını belirten Alaeddinoğlu, 2024 yılı itibariyle küresel sıcaklık artışının 1,5 dereceyi aşarak 1,6 dereceye ulaşmasının, buharlaşmayı artırarak Van Gölü ve diğer göllerin alan kaybetmesine neden olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, bu durumun, önümüzdeki yıllarda her 5-10 yılda bir gölün daha ciddi ölçüde küçüleceği öngörüsüne yol açtığını sözlerine ekledi.
